Bebeklerin sağlığı açısından ebeveynlerin dikkat etmesi gereken en temel noktalardan biri de bebek bakımıdır. Bebeklerin narin cildi ve hassas sağlığı, özenli bakım sağlanması ve çeşitli önlemler alınması sayesinde korunabilir. Bu bağlamda özen gösterilmesi gereken konulardan biri de göbek deliği bakımıdır. Yeni doğan döneminde göbek bağının ihtiyaç duyduğu temizliğin sağlanmasıyla başlayan göbek deliği bakımı, doğru şekilde gerçekleştirilmediğinde çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Peki, göbek deliği bakımı nasıl yapılmalıdır? Göbek deliği temizliğinin ve bakımının gerektiği şekilde yapılmaması durumunda ortaya çıkabilen bebeklerde göbek deliği enfeksiyonu nasıl teşhis edilir ve göbek deliği iltihabının tedavisi nedir? Bu konuya dair merak ettiğiniz tüm detayları içeriğimizin devamında bulabilirsiniz!
Anne karnında bebekler, ihtiyaç duydukları besini ve oksijeni “göbek bağı” yardımıyla alır. Göbek bağının bir ucu bebeklerin göbek deliğine bağlıdır. Doğum sonrasında göbek bağı işlevini yitirir ve ortalama olarak iki hafta içinde göbek deliğinden düşer. Göbek bağı iltihaplanması, kordonun bağlı olduğu göbek deliğinin genellikle bakteriyel enfeksiyon kaynaklı olarak kızarıp şişmesi şeklinde tanımlanabilir. “Omfalit” adıyla da bilinen ve her 200 yeni doğandan 1’inde görülen göbek deliği iltihabı, çeşitli nedenlerle açığa çıkabilen bir sağlık problemidir.
Yenidoğanlarda göbek deliği iltihabı sık karşılaşılan durumlardan biridir ve birçok sebepten dolayı meydana gelebilir. Göbek bağının ve göbek deliğinin ideal şekilde temizlenmemesi, göbek deliği iltihabının temel sebebidir. Bununla birlikte bebeğin aşırı terlemesi de göbek deliği iltihabına yol açabilir. Çünkü göbek deliği iltihabı genellikle E. Coli, S. Aureus, Grup B Streptokoklar ve Klebsiella gibi mikroorganizmaların göbek deliği çevresinde çoğalması sonucunda meydana gelir ve aşırı terleme ile kötü hijyen, bu mikroorganizmaların çoğalması için ideal ortam sunar. Bu mikroorganizmaların çoğalmasını engellemek için bebeğin hijyenine, özellikle de göbek bağının ve göbek deliğinin bakımına özen gösterilmesi gerekir. Bununla birlikte göbek deliğinin yapısal olarak dar bir çukura sebep olması da bu probleme yol açabilir. Bebeğin göbek bağına temizlenmemiş ellerle dokunmak ve göbek bağının çok fazla hareket ettirilmesi de göbek deliği iltihabına sebep olabilir. Göbek bağı doğumda kesilir ve klemplenerek güvene alınır. Ancak kesim ve klempleme işleminin özensiz şekilde yapılması göbek deliği enfeksiyonuna sebep olabilir.
Göbek deliği iltihabı, bebeklerin sağlığı ve konforu açısından dikkat edilmesi gereken durumlardan biridir. Bu bağlamda bebeklerde göbek deliği iltihabının oluştuğuna dair belirtilerin dikkatle incelenmesi gerekir. Bebeğin göbek bağının altı hafta boyunca düşmemesi, göbek bağıyla ilgili bir problem olduğunu gösterir. Göbek deliğinin kızarıklığı bu probleme dair yaygın belirtilerden biridir. Aynı zamanda göbek deliğinin çevresindeki kızarıklık ve şişkinlik de göbek deliği iltihabının belirtisi olarak yorumlanabilir. Bebeğin göbek deliğinde ve çevresinde görülen hassasiyet, kabartılar ve sivilceler de iltihap belirtisi olarak değerlendirilebilir. Bebeklerin göbek deliğinde kararma ve kötü koku gözlemlenmesi de bu problemin belirtileri arasında yer alır. Göbek deliği iltihabına dair endişe verici belirtilerden biri, göbek deliğinde kanama görülmesidir. Bununla birlikte bebeklerde göbek akıntısı görülmesi, akan sıvıda kan ve irin bulunması gibi durumlar da bebeklerde göbek deliği iltihabının belirtileri arasında bulunur. Göbek bağıyla doğru şekilde ilgilenildiğinde temiz bir görünüm oluşur ve göbek bağı zaman içinde kurur. Ancak göbek deliği iltihabı durumunda göbek bağı kirli, ıslak ve mukuslu bir görünüm kazanır. Bu durum da bebeklerde göbek deliği iltihabının göstergesi olabilir.
Göbek deliği iltihabı sık görülen ve kolayca tedavi edilebilen bir sağlık sorunudur ancak kimi zaman farklı hastalıklarla da karıştırılabilir. Göbeğe açılan sinüs, göbek granülomu ya da göbek ve bağırsak arasında bağlantı bulunması gibi durumlar, göbek deliği iltihabıyla sıkça karıştırılan problemler arasında yer alır. Göbek deliği iltihabının tanısı fiziksel muayene yoluyla konulabilir. Bununla birlikte göbek deliğinde akıntı mevcutsa bu bölgede kültür testi uygulaması da gerçekleştirilebilir. Diğer hastalık ihtimallerini elemek için kan tahlili ve göbek çevresinde ultrason uygulaması da istenebilir.
Göbek deliği iltihabının tedavisi iltihabın seviyesine göre değişiklik gösterebilir. Eğer cilt üzerinde kabarık ve kırmızı lezyonlar şeklinde gözlenen hafif bir iltihap söz konusuysa hijyen önlemlerine dikkat edilmesi, temizleme solüsyonlarının kullanılması gibi tedavi yöntemlerine başvurulabilir. İltihabın daha ileri seviyede olması durumunda antibiyotikli pomad uygulaması gerçekleştirilebilir. Göbek deliğinde kanama, kanlı ve irinli sıvı akıntısı gibi durumların görülmesi ve bebekte ateş, iştahsızlık, halsizlik gibi ciddi semptomların gözlemlenmesi durumunda ise hastaneye yatış yoluyla tedavi gerçekleştirilebilir.
Göbek deliği iltihabının tedavisinde bebeğin yaş grubu da önemli bir faktördür. İlk bir ayda bebeklerin bünyesi oldukça hassastır ve bu dönemde yaşanan sağlık sorunlarının hızla yayılması mümkündür. Bu sebeple yeni doğan döneminde göbek deliği iltihabı yaşayan bebekler yakından izlenmelidir. Üç aylık ve daha büyük bebeklerdeyse göbek deliği iltihabı tedavisi ev ortamında devam ettirilebilir.
Göbek deliği iltihabında tedavi sürecine özen gösterilmesi gerekir. Tedaviye doğru zamanda başlanmaması ya da tedavinin uygun şekilde gerçekleştirilmemesi ciddi sağlık sorunlarına davetiye çıkarabilir. Yeni doğan döneminde bebeklerin bünyesinin hassas olması, göbek deliği iltihabının kısa süre içerisinde karın zarı iltihaplanması, bağırsak kangreni, septik şok gibi problemlerin tetiklenmesine yol açabilir. Bu sebeple göbek deliği iltihabının erkenden teşhis ve tedavi edilmesi oldukça önemlidir.
Ebeveynlerin sık sorduğu sorulardan biri de göbek deliği iltihabının evde tedavi edilip edilemeyeceğidir. Göbek deliği iltihabı, bir aydan büyük bebeklerde gözlemleniyorsa evde tedavi edilebilir. Bununla birlikte hafif seyreden göbek deliği iltihabı da evde tedavi edilmeye uygundur.
Evde tedavi sürecinde göbek bakım solüsyonları tercih edilebilir. Bu solüsyonlar, bölgeyi dezenfekte ederek iyileşme sağlar. Doktor önerisiyle kullanılan göbek bakım solüsyonlarının yanı sıra bazı doğal çözümlere de başvurulabilir. Bunlardan ilki, ılık tuzlu su çözeltisine bandırılmış pamuk yardımıyla göbek kordonunun çevresinin ve göbek deliğinin temizlenmesidir. Günde 2 kez gerçekleştirilebilen bu uygulama, bakım solüsyonlarıyla aynı işlevi görür.
Göbek deliği iltihabı tedavisinde çay ağacı yağı da antibakteriyel ve antiseptik etkisi sebebiyle öne çıkan çözümlerden biridir. Buna göre çay ağacı yağına batırılmış pamukla göbek kordonunun çevresi ve göbek deliği silinir. Ardından yağ, iltihaplı bölgede yaklaşık 10 dakika bekletilir ve sonrasında ılık suyla silinerek temizlenir. Bu işlemin günde üç kez tekrarlanması önerilir.
Ilık suya bandırılmış pamuklu bezin yaklaşık 3 dakika kadar göbek üzerinde bekletilmesi ve bu işlemin günde 3 kez gerçekleştirilmesi, iltihaptan kaynaklı ağrının ve şişliklerin azalmasına yardımcı olur.
Bebeklerde göbek deliği iltihabı özenli tedavi gerektiren ve bebeğin huzursuz hissetmesine sebep olan bir durumdur. Bu durumun oluşması basit önlemlerle ve uygun göbek deliği bakımı ile engellenebilir.
Göbek deliği iltihabını engellemek için başvurulabilecek ilk yöntem özellikle bebeğin göbek bağı düşene kadar dar kıyafetlerden kaçınmaktır. Çünkü göbek bağı oldukça hassas bir yapıdadır ve kordona fazla temas edilmesi, kordonun yerinden oynatılması ya da sıkıştırılması göbek deliği iltihabına yol açabilir. Bu süreçte, yaklaşık iki hafta kadar bebeklerin vücuda yapışan, göbek kordonunu sıkıştıran kıyafetlerden uzak tutulması önerilir.
Göbek deliği iltihabını tetikleyen etkenlerden biri de aşırı terlemedir. Bebeklerin narin ciltlerini korumak ve aşırı terlemeyi engellemek için sentetik yapılı kumaşlar yerine yüzde yüz pamuk kumaştan üretilen kıyafetlerin tercih edilmesi önerilir. Pamuklu kumaşlar bebekleri terletmez, teri hızla emerek kuruluk sağlar. Aynı zamanda yumuşak dokuları ve nefes alan yapıları sayesinde de oldukça kullanışlı birer seçim oluştururlar.
Göbek deliği iltihabını engellemek için göbek kordonuna karşı özenli davranılması gerekir. Bebek bezlerinin yanlış şekilde bağlanması kordonu sıkıştırabilir ya da tahriş edebilir. Bu sebeple bebeğin göbek kordonu düşmediyse bebek besinin göbek deliğine denk gelen kısmı içe katlanmalıdır. Bu sayede bebek bezi, kordonun altında kalır. Bezin göbek bağının altına gelecek şekilde bağlanmaması bebeğin rahatsızlık duymasına sebep olabileceği gibi göbek deliği iltihabını da tetikleyebilir. Aynı zamanda bebeğin göbek bağının düşmesi için kordonun yeterince kuruması gerekir. Bezin yanlış bağlanması kordonun hava almasını engelleyerek kurumayı ve dolayısıyla kordonun düşmesini geciktirir. Bu durum, göbek deliği iltihabı riskini artırır.
Bebekleri göbek deliği iltihabına karşı korumak için başvurulması gereken en önemli önlem ise hijyendir. Bebeklerin vücut hijyenini sağlamak için en doğru yöntem banyodur ancak göbek bağı düşene kadar bebeklerin silinerek temizlenmesi, doğrudan su dolu küvete sokulmaması ya da tüm vücuda su dökülmemesi önerilir. Aynı zamanda göbek bölgesinin gönde iki kez su ve pamuk yardımıyla temizlenmesi, göbek deliğinin renginde bir değişiklik görüldüğünde tuzlu suyla temizleme yapılması da doğru bir davranış olacaktır.
Bebeklerde göbek deliği iltihabını tedavi etmek için kordonun etrafının ve göbek deliğinin tuzlu suyla silinmesi yöntemi denenebilir. Bu sayede bölge dezenfekte edilebilir ve tahriş azaltılabilir. Bununla birlikte çay ağacı yağı da antiseptik ve antibakteriyel özelliği sayesinde göbek deliği enfeksiyonu tedavisinde kullanılan önemli araçlardan biridir. Çay ağacı yağının enfekte bölgeye pamuk yardımıyla uygulanıp 10 dakika beklendikten sonra silinerek temizlenmesi, göbek deliği iltihabına iyi gelebilir.
Bebeklerde göbek deliği iltihabından şüphelenilmesi durumunda vakit kaybetmeden çocuk doktoruna başvurulması gerekir. Fiziksel muayenenin ardından kesin teşhis için kan tahlili ya da ultrason talebinde bulunulabilir. Bununla birlikte eğer göbek deliğinde kanama varsa ya da iltihaplı sıvı akıntısı görülüyorsa kültür testi de istenebilir.
Her 200 bebekten birinde görülen göbek deliği iltihabı genellikle bakterilerden kaynaklanan bir problemdir. Bebeğin hijyenine ve göbek çevresinin bakımına gerekli özen gösterilmediğinde bakteriler hızla çoğalarak göbek deliği iltihabına sebep olabilir.
Göbek deliği iltihaplanması göbek kordonunun ve göbek deliği çevresinin gerekli şekilde temizlenmemesinden kaynaklı olarak oluşur. Bebeğin aşırı terlemesi, bebeğe dar kıyafetler giydirilmesi, bebeğin hijyenine dikkat edilmemesi gibi durumlar göbek deliği iltihabını tetikleyebilir.