Bebeklerde dönme hareketi vücuttaki büyük kasların büyüdükçe güçlenmesi sayesinde yapılan bir harekettir. Bebekler baş kontrolünü geliştirdikten sonra, kol ve sırt kasları güçlendikçe dönmeye başlarlar. Tipik olarak çoğu bebeğin 5-6 aylıkken kendi etrafında dönebildiği gözlemlenir. Bebekler arasındaki gelişimdeki bu farklılık, motor gelişimlerini etkileyebileceğinden, dönmeleri için yeterli desteğin sağlanması oldukça önemlidir.
Bebeklerin kendi etrafında dönmeye başlamaları, başlarının kontrolünü kazanıp kol ve sırt kaslarının güçlenmesi sayesinde olur. Bebeklerin bu beceriyi kazandıkları yaşın farklılık gösterebileceğini belirtmekte fayda var. Bebeklerin büyük çoğunluğu yaklaşık 5-6 aylıkken kendi etrafında dönebilirken, bu yeteneği 4 ay gibi erken bir zamanda sergileyenler de vardır, bazılarında ise bunu başarmak 7 aya kadar sürebilir.
Başlangıç olarak, bebeklerin motor gelişiminin birbirinden büyük ölçüde farklılık gösterebileceğini unutmamak önemlidir. Ancak bebekler büyüyüp gelişmeye devam ettikçe belirli zaman dilimlerinde belirli motor becerileri kazanmaları oldukça önemlidir. Bebeğinizin normal motor gelişim seviyesine ulaşmasını sağlamak için, onun gelişimini teşvik eden ve destekleyen uygun bir ortam yaratmak önemlidir.
Bebeklerin dönme becerisini kazanabilmesi için kaslarının güçlenme sürecinden geçmesi şarttır. Ek olarak, kaslarını etkili bir şekilde kontrol etme becerisini edinmeli ve aynı zamanda bu gelişimsel dönüm noktasını kolaylaştırmak için uygun bir hareket aralığına da sahip olmalıdırlar.
Karın egzersizlerini bebeğinizin rutinlerine eklemeniz bebeklerin dönme becerisini kazanma sürecini kolaylaştıracaktır. Bu özellikle baş kontrolünü geliştirmenin yanı sıra boyun ve sırt kaslarını güçlendirmek için de önemlidir. Bu egzersizlere 1-2 dakika ile başlayıp yavaş yavaş süreyi 10-15 dakikaya çıkartabilirsiniz. Son olarak bebeğinizle birlikte yere oturup rotasyon egzersizleri yaparken onun ellerine ve bacaklarına destek vermeniz önerilir. Bebeğiniz yüzüstü yatmayı sevmiyorsa, bu dönemde onu meşgul edecek ilginç oyuncaklar ve aktiviteler sağlayarak bu zamanı onun için daha keyifli hale getirebilirsiniz.
Prematüre bebekler, kas ve sinir sistemlerinin farklı işleyişi ve gelişimi nedeniyle, gelişimsel dönüm noktalarına, zamanında doğan bebeklere göre daha geç ulaşma eğilimindedir. Örneğin, 9 aylık prematüre bir bebek, genellikle normal koşullar altında beklenen vücut ağırlığını destekleyerek dönme yeteneğine henüz sahip olmayabilir. Prematüre bebeğinizin izlemesi gereken gelişim dönemleri hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak için mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
Tipik koşullar altında, genellikle bir bebeğin dördüncü ayı civarında başlayan ve yedinci aya kadar devam eden bu özel gelişimsel dönüm noktasıyla ilgili endişelenecek bir neden yoktur. Ancak bebeğiniz yedinci aydan sonra bile dönmüyorsa veya ayaklarıyla baskı uygulamakta zorlanıyorsa mutlaka doktorunuza başvurmanızda fayda var.
Bebeğin dördüncü aya ulaşmasıyla birlikte baş ve boynunu kontrol etme yetenekleri de gelişir. Başın tam kontrolünü sağlamak, oturma, emekleme ve yürüme gibi diğer motor becerileri etkileyen önemli bir beceridir.
Bebek başının ve sırtının kontrolünü kazandıktan sonra önden arkaya dönmeye başlayabilir. Bunu yerçekiminin yardımıyla yapmak genellikle daha kolaydır. Dördüncü ayın orta noktasında çoğu bebek otururken başını sabit tutabilir. Sırt kaslarının devreye girmesi düz bir omurganın korunmasına yardımcı olur, bu da kamburluğu azaltmaya yardımcı olur. Bebek yüz üstü yatarken ellerini ve kollarını kullanarak başını ve omuzlarını yerden kaldırıp ileriye bakabilir. Oturma pozisyonuna getirildiklerinde başları ve gövdeleri arasındaki hizalamayı koruyabilirler. Aslında bebek aktif olarak başını kaldırarak dik oturmaya çalışır. Bu sayede bebekler dönmeyi öğrenir.
Başlangıç olarak, bebeklerin motor gelişiminin bir bebekten diğerine önemli ölçüde değişebileceğini unutmamak önemlidir. Ancak büyümenin ilk aşamalarında ilerledikçe, her bebeğin belirli zaman aralıklarında belirli motor becerilere ulaşması çok önemlidir. Bebeğinizin motor gelişiminin normal ve sağlıklı bir şekilde ilerlemesini sağlamak için, ebeveyn veya bakıcı olarak bebeğinizin fiziksel gelişimine yardımcı olacak rahat bir ortam yaratmanız ve geliştirmeniz çok önemlidir.
Bebeklerin dönme yeteneğini geliştirebilmesi için çeşitli faktörlerin dikkate alınması gerekir. İlk olarak, kaslarını güçlendirmeye odaklanmak çok önemlidir, çünkü bu onların genel motor becerilerinin temelini oluşturur. Ek olarak, bebeklerin kaslarını etkili bir şekilde kontrol edebilmeleri, belirli hareketleri gereken hassasiyet ve doğrulukla gerçekleştirebilmeleri gerekir. Son olarak, onlara yeterli bir hareket aralığı sağlamak, dönme ve çevrelerini keşfetme yeteneklerini kolaylaştırmak için çok önemlidir. Bu nedenle bebeklerin dönme becerisini başarılı bir şekilde kazanabilmesi için bebeğinize yeterli imkanları sağlamanız gerekir.
Bebeğinizin dönmesini kolaylaştırmak için uygun ve sağlam bir yüzey hazırladığınızdan emin olmalısınız. Dikkat çekici aktiviteler için oyun matı veya halı, zemin olarak kullanılabilir. Oyuncakları bebeğinizin etrafına yere yerleştirerek oyuncaklara uzanıp alması için onu teşvik edebilirsiniz. Son olarak bebeğinizle birlikte yere oturabilir, dönme egzersizleri yaparken onun el ve bacaklarını destekleyebilirsiniz. Bu kaslarını güçlendirmeye ve koordinasyonlarını geliştirmeye yardımcı olacaktır. Ayrıca bu egzersizlere 1-2 dakika ile başlanıp süre yavaş yavaş 10-15 dakikaya çıkartılabilir.
Bebeğinizi yere doğru şekilde yerleştirmenin birkaç yolu vardır. Onları sol tarafına veya sağ tarafına yatırabilir veya oyuncaklar göstererek oyalayabilirsiniz. Bebeğiniz yan yatarken zorluk çekiyorsa sırtını desteklemek önemlidir. Benzer şekilde, bebeğinizi kucağınızda taşırken dönme hareketini taklit edecek şekilde pozisyonları değiştirmeye çalışabilirsiniz. Bebeğinizin bacaklarını çalıştırmak için bacaklarını bisiklet çevirir gibi hareket ettirebilirsiniz.
Bebeğiniz kas güçlendirme amaçlı dönme egzersizleri sırasında yan yatmayı sevmiyorsa arkasına bir yastık koyarak ona yardımcı olabilirsiniz. Yastık destek sağlayarak bebeğinizin daha zahmetsiz hareket etmesini sağlayacaktır. Zamanla bebekler yastığa güvenmeden bağımsız olarak yan durabildiklerinde dönme hareketinin yastığı çekebilirsiniz.
Tummy time kavramının anlamı nedir? Tummy time, bebeklere yönelik, karın üstü zaman egzersizleri olarak da bilinen, yüzüstü yatarak emeklemelerinin ve kaslarını güçlendirmelerinin teşvik edildiği bir aktiviteleri ifade eder.
Bebekler uyurken zamanlarının önemli bir kısmını sırt üstü geçirirler ve gün boyunca vücutlarındaki diğer kasların da kullanılmasına ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle uzmanlar, çok sayıda avantaj sunduğu için tummy time etkinliklerinin bebeklerin rutinlerine dahil etmeyi öneriyor.
Bebeğin vücudunu karnı üzerinde taşıma ve hareket ettirme çabaları bacak, sırt, karın ve omuz kaslarını güçlendirir. Bu aktivite aynı zamanda yürümeyi öğrenmek için önemli olan dönmeye, dönmeye, oturmaya ve emeklemeye de yardımcı olur. Ayrıca bebeğin kafasını düzgün şekilde kontrol etmesine yardımcı olur ve motor becerilerinin gelişimini destekler. Son olarak bu aktivite sırasında etrafa ilginç nesneler veya oyuncaklar yerleştirerek bebeğinizin koordinasyon becerisini geliştirebilirsiniz.
Bebek artık dönme yeteneğini geliştirdiğinde yuvarlanma ve yere düşme riski bulunduğundan, bebeği yüksek bir alt değiştirme masası gibi herhangi bir yüksek yüzeyde asla gözetimsiz bırakmamak son derece önemlidir. Bu nedenle bebeklerin uyku vakti geldiğinde mutlaka beşiğinde sırtüstü yatırılması şarttır.
Bebeklerin uykuda dönme eğilimi gösterdiğini, bu nedenle de beşiğine yastık, battaniye, oyuncak gibi eşyaların konulmaması gerektiğini unutmamak gerekir. Bu tür nesneler potansiyel olarak boğulmaya yol açabileceğinden bu önlem gereklidir. Ek olarak, bebeklerin genellikle emeklemeye başlamadan önce dönmeyi öğrendiklerini ve böylece bir noktadan diğerine hareket etmelerini sağladığını belirtmekte fayda vardır. Bu nedenle boğulma tehlikesi oluşturabilecek küçük parçaları ortadan kaldırarak evinizin bebek için güvenli bir ortam olmasını sağlamak çok önemlidir. Bebeğiniz dönmeye başladıktan sonra elektrik prizlerine erişimini ve sert köşelere çarpmasını engellemek için önlem alınması da tavsiye edilir.
Eğer bebeğiniz dönmüyorsa endişelenmeyiniz. Her bebeğin gelişim aşamaları birbirinden farklılık gösterir ve bu farklılık hem bebeğin kendine özgü yapısından hem de bulunduğu ortamın sağladığı imkanlardan etkilenir. Ayrıca erken doğan bebeklerin, özellikle de 37. hafta ve öncesinde doğan bebeklerin gelişimlerinde bir miktar gecikme yaşayabileceğini de belirtmek gerekir. Eğer bebeğiniz beklenilen sürede dönmüyorsa biraz sabretmeniz gerekebilir. Eğer sizi endişelendirecek kadar uzun süredir dönme hareketini tamamlamadıysa doktorunuza başvurmanız önerilir.
Çoğu bebek beş veya altıncı ayda dönmeye başlar ancak bazı bebekler dört aylıkken de dönmeye başlayabilir.
Bebekler ortalama olarak beş ya da altıncı aylarında dönmeye başlarlar.
Bebekler dönme hareketini genellikle beşinci veya altıncı aylarında gerçekleştirirler.
Bebekler boyun, kol ve bacak kasları yeteri kadar gelişimini tamamladığında dönmeye çalışırlar. Bu esnada bebeğin tüm vücut kaslarını kullanarak hareket etmeye çalıştığı gözlenebilir.