Prolaktin Hormonu Nedir?
Laktotropin veya PRL olarak da bilinen Prolaktin, süt salgılanması, meme dokusu gelişimi ve yüzlerce diğer beden işlevine katkıda bulunan bir hormondur. Prolaktin normalde hamile olmayan kadınlarda ve erkeklerde düşüktür. Hamilelerde ve emziren annelerde yüksek olması beklenir.
Prolaktin hormonu hipofiz bezinde üretilir ve salgılanır. Hipofiz bezi beyninizin alt kısmında yer alır; dopamin ve östrojen gibi diğer hormonların üretiminden sorumludur.
Aynı zamanda sinir sisteminiz, bağışıklık sisteminiz, rahminiz ve meme bezleriniz de prolaktin hormonu üretebilir. Bu üretimi desteklemek için memenin uyarılması, egzersiz ve stres gibi dış etkenlere gereklidir.
Prolaktin Vücudu Nasıl Etkiler?
Prolaktin vücutta yüzlerce işlevde yardımcı görevi görür. Ancak 2 asıl kullanım amacı şunlardır:
-Göğüs hücrelerini büyütmek ve süt üretimine hazırlamak.
-Süt üretimini ve emzirmeyi sağlamak.
Prolaktinin Göğüs Gelişimindeki Rolü
Hamilelikte prolaktin, östrojen ve progesteron hormonları göğüs büyümesini, gelişmesini ve süt üretimine katkıda bulunur.
Prolaktin hormonu göğüste alveoli adı verilen spesifik bir göğüs dokusunun büyümesini sağlar. Alveoliler süt hücrelerinin önemli bir parçasıdır. Prolaktin hormonu alveoli içerisinde laktoz, kazein ve lipit üretimini sağlar.
Prolaktinin Emzirme ve Süt Üretimindeki Rolü
Doğumdan sonra progesteron seviyeleri düşerken prolaktin seviyeleri artacaktır. Bu da memelerinizde süt oluşumunu sağlayacaktır.
Doğumdan sonra prolaktin seviyeleri daima yüksek kalmaz. Prolaktin hormonu meme ucunuzun emzirme sırasında uyarılmasıyla yükselir. Yani bebeğiniz emdikçe sütünüz gelmeye devam edecektir. Eğer emzirmeyi bırakırsanız prolaktin hormonu üretmeyeceğiniz için sütünüz de azalacaktır. Bu azalma 1 – 2 hafta içinde gerçekleşecektir.
Prolaktin Hormonu Nasıl Yükselir?
Prolaktin seviyeleri normalde hamilelik ve emzirme sırasında yükselir. Aynı zamanda şunlar da prolaktini yükseltebilir:
-Fiziksel acı
-Egzersiz
-Yemek
-Cinsel birliktelik
-Emzirme haricindeki göğüs uyarılmaları
-Göğüste yaralanmalar
-Epilepsi nöbetleri
Bu durumlar prolaktin hormonunda hafif ve geçici yükselme sağlayabilir. Prolaktin seviyesinin sağlıklı yükselmesi için emzirmeye devam etmelisiniz.
Yüksek Prolaktin Seviyesi Belirtileri Nelerdir?
Normal seviyelerin üstüne çıktığınızda birçok farklı belirti ve tıbbi sorunlar yaşayabilirsiniz. Erkek ve kadınlarda farklı belirtiler gösterebilirler. Hem erkeklerin hem de kadınların yaşayabileceği bazı problemler:
-Kısırlık
-Cinsel isteğin azalması
Yüksek Prolaktin Seviyesi Sonucunda Kadınlar Yaşayabileceği Problemler
-Emzirmemeye veya hamile olmamaya rağmen göğüslerden süt gelmesi
-Menopozdan bağımsız adet düzensizlikleri
-Vajinal kuruluk ve cinsel birlikteliğin can acıtması
Yüksek Prolaktin Seviyesi Sonucunda Erkeklerin Yaşayabileceği Problemler
-Ereksiyon problemleri
-Testosteron düşüklüğü
-Göğüslerin büyümesi (Jinekomasti)
Yüksek Prolaktin Seviyesine Ne Sebep Olur?
Prolaktin seviyelerinin aşırı yükselmesini sağlayan birçok durum olabilir. Bu tıbbi durumlar şunlardır:
-Hipofiz bezinde tümör
-Bazı ilaçlar
-Çeşitli tıbbi durumlar
Hipofiz bezinde en yaygın görülen tümör çeşidi prolaktinoma’dır. Prolaktinoma genellikle 40 yaşından sonra ortaya çıkar ve kadınlarda daha sık görülür. İlaç tedavisi uygulanabildiği gibi ameliyat ve kemoterapi de uygulanabilir.
Prolaktin Seviyesini Arttıran İlaçlar
Dopamin salgılanması bedende prolaktin salgılanmasını bastırır. Dopamin salgılanmasını etkileyen her türlü ilaç bedeninizin prolaktin üretimini de etkileyecektir. Prolaktin seviyelerinizi yükseltecek ilaçlar şunlardır:
-Belirli anti psikoz ilaçları
-Belirli tansiyon ilaçları
-Kusma ve mide bulantısı ilaçları
-Narkotik bazlı ağrı kesiciler
Eğer kullandığınız ilaçlardan dolayı prolaktin seviyeleriniz yükseliyorsa ilacı bıraktığınız takdirde 3 – 4 gün içinde eski haline dönecektir. Ancak ilacı bırakmanız veya muadillerine geçmeniz için doktor onayı almayı unutmayın.
Yüksek Prolaktinin Sebep Olabileceği Hastalıklar
Yüksek prolaktinden kaynaklı oluşabilecek hastalıklar şunlardır:
-Böbrek hastalıkları
-Hipertiroidizm
-Zona hastalığı
-Hipofiz bezi hastalıkları ve tümörleri
Prolaktin Hormonu Hakkında Sık Sorulan Sorular
Aşırı düşük prolaktin seviyelerine ne sebep olur?
Normalde prolaktin seviyelerinizin düşük olması beklenir. Ancak hamileyseniz veya emziriyorsanız ve buna rağmen prolaktin seviyeniz düşükse çeşitli sağlık problemleriniz olabilir. Bu durumda hipopitüitarizm’den mustarip olabilirsiniz. Hipopitüitarizm, hipofiz bezinizin ürettiği bir ya da birçok hormonun eksikliğiyle oluşan bir hastalıktır. Genellikle hipofiz bezine baskı yapılmasıyla veya başka hastalıklarla ortaya çıkan bir durumdur.
Prolaktin nasıl ölçülür?
PRL testi kanınızdaki prolaktin seviyelerini ölçmek için yapılır. Doktorunuz hipofiz beziyle ilgili bir sağlık sorununuz varsa veya prolaktine dair belirtiler sergiliyorsanız bu testi isteyebilir.
Normal prolaktin seviyeleri nelerdir?
Erkekler ve kadınlar için normal prolaktin seviyeleri farklıdır. Erkeklerde prolaktin seviyesi 20 ng/ml’dir (her milimetrede 20 nanogram). Emzirmeyen ve hamile olmayan kadınlar için normal miktar 25 ng/ml’dir. Emziren veya hamile kadınlar için normal miktar 80 ng/ml – 400 ng/ml arasında değişmektedir.
Prolaktin seviyelerim için doktora ne zaman gitmeliyim?
Prolaktin seviyeleriniz hakkında şüpheleriniz varsa, düşüklük ya da yüksekliği gösteren belirtiler varsa doktorunuza danışmalısınız. Basit bir kan testi durumunuzu anlamak için yeterli olacaktır.
